Trong 36 kế là một bộ sưu tập các chiến lược quân sự và mưu lược được sử dụng để giành chiến thắng trong các cuộc chiến tranh và đạt được mục tiêu trong cuộc sống. Một trong những kế sách quan trọng nhất trong 36 kế “chạy là thượng sách” còn gọi là “Tẩu vi thượng sách”. Kế này không chỉ được áp dụng trong chiến tranh mà còn trong cuộc sống hiện đại, giúp chúng ta đưa ra quyết định sáng suốt và đạt được thành công.
Trong binh pháp cổ, từ “thượng sách” (上计) không chỉ mang nghĩa “kế hay nhất”, mà còn mang ý “cách tốt nhất trong tình thế ấy”.
Tổng quan về 36 kế
Lịch sử và nguồn gốc
36 kế có nguồn gốc từ thời kỳ chiến quốc ở Trung Quốc, khi các nhà quân sự và mưu sĩ phải tìm ra các chiến lược sáng tạo để giành chiến thắng trong các cuộc chiến tranh. Bộ sưu tập này được cho là do các nhà quân sự và mưu sĩ nổi tiếng như Tôn Tử và Gia Cát Lượng tổng hợp.
Tác giả của 36 kế vẫn còn là một chủ đề tranh luận, nhưng nhiều người tin rằng nó được viết bởi các nhà quân sự và mưu sĩ khác nhau trong thời kỳ chiến quốc. Các tài liệu liên quan đến 36 kế bao gồm “Tôn Tử binh pháp” và “Tam Quốc diễn nghĩa”, những tác phẩm này đã giúp phổ biến 36 kế và làm cho nó trở thành một phần quan trọng của văn hóa Trung Quốc và cả Châu Á.
Ý nghĩa của 36 kế trong chiến lược
36 kế đã đóng vai trò quan trọng trong các cuộc chiến tranh lịch sử, giúp các nhà quân sự và mưu sĩ giành chiến thắng và đạt được mục tiêu. Các kế sách trong 36 kế không chỉ được áp dụng trong chiến tranh mà còn trong quản lý và kinh doanh, giúp các nhà lãnh đạo đưa ra quyết định sáng suốt và đạt được thành công.
Vậy vì sao “Tẩu vi thượng sách” (kế chạy) lại được gọi là thượng sách
Tại sao “chạy” lại được coi là một chiến lược tối ưu? Đó là vì trong nhiều trường hợp, việc tiếp tục chiến đấu hoặc đầu tư vào một tình huống không có lợi có thể dẫn đến thiệt hại nặng nề. Việc rút lui đúng lúc giúp chúng ta bảo toàn lực lượng và tài nguyên, và tạo cơ hội cho sự phản công sau này. Xét tới các yếu tố sau
Mục tiêu cuối cùng
Trong binh pháp, mục tiêu tối hậu không phải thắng trận đơn lẻ, mà là bảo tồn lực lượng, giữ quốc gia, bảo toàn sinh mệnh để còn tiếp tục chiến đấu. Khi thất bại là chắc chắn, chạy mới là “cách tốt nhất” để đạt mục tiêu này.
So với trung sách/hạ sách
– Trung sách thường là phương án có thể chấp nhận nhưng không tối ưu.
– Hạ sách là phương án bất lợi, chỉ dùng khi bất đắc dĩ.
Trong tình thế không thể thắng, đánh tiếp sẽ là hạ sách (tự diệt), thương lượng hay cầm cự thường là trung sách, nhưng rút lui an toàn mới thực sự là thượng sách.
Tư duy chiến lược
Rút lui không có nghĩa thua hẳn, mà là dành lại quyền chủ động, tránh rơi vào thế bị động toàn diện. Vì thế gọi là “thượng sách” – ưu tiên cao nhất.
Triết lý phương Đông
Người xưa coi trọng “toàn thây” (giữ nguyên thân thể) hơn là “liều chết”. Binh pháp Tôn Tử cũng nói: “Biết tiến thoái mới là tướng giỏi”. Vậy nên rút lui đúng lúc được coi là minh triết, không phải hèn nhát.
Nói ngắn gọn lại: “Tẩu vi thượng sách” là thượng sách vì nó giữ cho ta còn cơ hội sống sót, tái tập hợp, và lật ngược cục diện về sau. Đó mới là điều tối ưu nhất khi tình thế đã tuyệt đối bất lợi.
Kế “Chạy là thượng sách” trong chiến lượt cuộc sống hiện đại
Trong kinh doanh
Kế “chạy là thượng sách” có thể được áp dụng trong kinh doanh khi:
- Một dự án hoặc thị trường không có lợi.
- Việc tiếp tục đầu tư vào một dự án hoặc thị trường có thể dẫn đến thiệt hại nặng nề.
Chiến lược thoái lui trong đầu tư là một ví dụ về việc áp dụng kế “chạy là thượng sách” trong kinh doanh. Khi một khoản đầu tư không có lợi, việc rút lui đúng lúc có thể giúp chúng ta bảo toàn tài nguyên và tạo cơ hội cho sự đầu tư khác.
Trong cuộc sống cá nhân
Kế “chạy là thượng sách” cũng có thể được áp dụng trong cuộc sống cá nhân khi:
- Một mối quan hệ hoặc tình huống không có lợi.
- Việc tiếp tục đầu tư vào một mối quan hệ hoặc tình huống có thể dẫn đến thiệt hại nặng nề.
Tầm quan trọng của việc biết khi nào nên dừng lại là rất lớn. Khi chúng ta nhận ra rằng một mối quan hệ hoặc tình huống không có lợi, việc rút lui đúng lúc có thể giúp chúng ta bảo toàn năng lượng và tạo cơ hội cho sự phát triển mới.
Kết lại
Kế “chạy là thượng sách” là một chiến lược quan trọng trong 36 kế, giúp chúng ta đưa ra quyết định sáng suốt và đạt được thành công. Việc áp dụng kế này trong cuộc sống hiện đại có thể giúp chúng ta bảo toàn lực lượng và tài nguyên, và tạo cơ hội cho sự phản công sau này.
Chúng ta nên áp dụng linh hoạt kế “chạy là thượng sách” trong các tình huống khác nhau, và nhận ra rằng việc rút lui đúng lúc không phải là hành động hèn nhát, mà là một quyết định sáng suốt.